Anna Sadkowska
Anna Antoniak
Anna Sadkowska („Sosnowska”, „Hanka”), po wyjściu za mąż Sadkowska-Przecławska, urodziła się 9 sierpnia 1929 r. w Warszawie.
Miała, jak sama mówiła, bardzo szczęśliwe dzieciństwo. „W domu panowała spokojna i bezpieczna atmosfera, w której nawet kilkuletni człowiek był rozumiany, uznawany i ceniony jako partner”. Z harcerstwem zetknęła się dość wcześnie. Od 1936 r. należała do zuchów, w 1942 r. wstąpiła do Harcerstwa Polskiego. Po latach , w wywiadzie udzielonym z okazji 50-lecia Wydziału Pedagogicznego UW (Jubileusz pięćdziesięciolecia – Wydawnictwo UW, Warszawa 2004 r.) mówiła: „Urodziłam się w harcerstwie. Harcerski świat wartości ukształtował mój sposób patrzenia na życie i przez następne lata stanowił kryterium dokonywanych wyborów, a atmosfera rodzinnego domu wytworzyła nawyk realizowania zadań wykraczających poza wymogi codzienności. I tak mi to pewnie zostało”. Przeszła szkolenie sanitarne i łącznościowe. Jej Mama, Halina Sadkowska (Naczelniczka Harcerek HP), przewodniczyła pracom Koła Przyjaciół Harcerstwa w Liceum im. Zamoyskiego. Do tego liceum uczęszczał starszy o 8 lat brat Anny, Witold („Żelazny”, „T-88” harcmistrz), którego bardzo kochała i który był dla Niej wielkim autorytetem. Brała udział w Powstaniu Warszawskim jako sanitariuszka Kompanii Harcerskiej Batalionu Gustaw. Walczyła na Starym Mieście i – po przejściu kanałami – w Śródmieściu. W Powstaniu przeżyła śmierć swojego brata (22.08.1944), była też przy wybuchu czołgu-pułapki (13.08.1944).
Po upadku Powstania znalazła się w Krakowie, gdzie prowadziła konspiracyjną drużyną harcerską. W konspiracyjnym harcerstwie działała do grudnia 1945 roku. Była dwukrotnie aresztowana przez władze Bezpieczeństwa Publicznego (1949, 1952).
W 1947 roku zdała maturę w Liceum Pedagogicznym im. Elizy Orzeszkowej. W roku 1951 ukończyła studia psychologiczne na Uniwersytecie Warszawskim.
Z Uniwersytetem Warszawskim związała całe swoje życie.
Od 1957 roku pracowała na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego. W 1961 roku zrobiła doktorat, w 1968 roku – habilitację. W roku 1978 uzyskała tytuł profesora. W latach 1981-1987 (dwie kadencje) pełniła funkcję dziekana Wydziału Pedagogicznego. Następnie przez dwie kadencje – do roku 1993 była prodziekanem. Od 1981 roku kierowała Katedrą Pedagogiki Społecznej, a następnie Katedrą Animacji Kultury i Pracy Socjalno-Wychowawczej.
Była członkiem Rady Konsultacyjnej przy przewodniczącym Rady Państwa (1986-1989). Uczestniczyła w obradach plenarnych Okrągłego Stołu i obradach zespołu do spraw Oświaty I Nauki (1989).
Była członkiem Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN oraz Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego.
Była też członkiem-założycielem i wieloletnią Przewodniczącą Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Uniwersytetu Warszawskiego. To na stronie internetowej Towarzystwa, po Jej śmierci można było przeczytać: „Swą działalność naukową, swe poczynania badawcze związała z pedagogiką społeczną. Z działalnością pedagogiczną, w której, jak zawsze powtarzała, najważniejsze jest spotkanie z drugim człowiekiem. Spotkanie, w czasie którego coś sobie nawzajem dajemy i od siebie nawzajem bierzemy. Pojęcie "spotkanie" nie było dla Pani Profesor tylko teoretycznym konstruktem rozważanym w naukowych publikacjach. Pani Profesor była zawsze otwarta na spotkania ludzi i dla ludzi. Przekazywała w nich szlachetną naukową pasję poszukiwania prawdy, umiejętności czerpania z nieprzebranych bogactw kultury, otwartość na losy innych. I właśnie te spotkania były podstawowym elementem działania Towarzystwa Przyjaciół Uniwersytetu Warszawskiego”.
Była członkiem Światowego Związku Żołnierzy AK i Związku Powstańców Warszawskich.
Do śmierci pełniła funkcję przewodniczącej Koła Środowiskowego „Gustaw-Harnaś”.
W 1951 r. wyszła za mąż za Krzysztofa Przecławskiego (zm. 15.01.2014r.), profesora socjologii.
Mieli dwoje dzieci – Anna ur. 1953 i Paweł – ur. 1955, zm. 1996.
Anna Sadkowska-Przecławska była odznaczona Krzyżem Komandorskim OOP, Krzyżem Oficerskim OOP, Krzyżem Kawalerskim OOP, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Armii Krajowej, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Medalem Uniwersytetu Warszawskiego.
Zmarła 19 sierpnia 2010 roku. Jest pochowana na cmentarzu w Wilanowie w Warszawie.
W jednym z ostatnich udzielonych wywiadów mówiła:
„Wojna sprawiła, że zrozumiałam, po co się naprawdę żyje. W gruncie rzeczy świat moich wartości pochodzi z tamtych lat. I czasów powojennych, kiedy mama krótko po powrocie z Ravensbruck, przesiedziała 1,5 roku w więzieniu na Rakowieckiej. I nigdy nie użalała się nad sobą ani nade mną tylko kładła do głów moich kolegów, którzy rozważali ewentualność ucieczki z kraju, że Polska jest właśnie tutaj i to tutaj trzeba dla niej pracować na tyle, ile można.(…) Nie żałuję niczego. Zachowywałam się tak świadomie pamiętając, że właśnie tu mam żyć i pracować, żeby nie wiem co się działo. Cóż, najłatwiej jest budować barykady, trochę trudniej walczyć, ale najtrudniej – pracować” (Głos Nauczycielski 24 września 2008r).
W czasie wojny zaczęła pisać wiersze. Niektóre z nich ukazały się w tomiku „Mozaika” wydanym z okazji 60 rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego.
„Boś ty śmierci jedna, zawsze jednakowa,
Czy cię niemiecki lotnik pod skrzydłami chowa,
Czy cię niesie żołnierz w lufie karabinu.
Czy krzyż na grobie liśćmi ubierzesz wawrzynu,
Czy nawet na mogile krzyża nie postawisz,
Czy przyjdziesz bezbolesna, czy raną zakrwawisz,
Zawsze jesteś sama, zawsze ty jedyna
Świat przed tobą na skrzydłach przestrzeń swą rozpina.”
(fragment wiersza Śmierć wrzesień 1944)